موتور های الکتریکی تکفاز

موتور های الکتریکی ماشین هایی هستند که با دریافت انرژی الکتریکی و تبدیل آن به انرژی مکانیکی نقش بسزایی در صنایع و زندگی روزمره ما ایفا می کنند. موتورهای الکتریکی تکفاز عموما کاربردهای غیر صنعتی داشته زیرا ارزانتر و دارای هزینه نگهداری کمتری می باشند. منبع تغذیه در آنها برق 220 ولت بوده و روتور آنها از نوع قفس سنجابی می باشد. این موتور ها خود راه انداز نیستند یعنی وقتی سیم پیچی اصلی برق دار می شود القای مغناطیسی سبب تحریک روتور می گردد این القا بصورت ضربانی است و گشتاور لازم جهت چرخش موتور را بوجود نمی آورد و فقط سبب لرزش روتور می گردد به همین دلیل موتورهای القایی تکفاز نیاز به یک راه انداز دارند که بصورت عمومی یک سیم پیچ کمکی داشته که مقاومت این سیم پیچی کمکی نسبت به سیم پیچی اصلی بیشتر بوده و این سیم پیچ میتواند با خازن و کلید گریز از مرکز سری گردد. سیم پیچی اصلی و کمکی بصورت عمود بر هم قرار می گیرند و زمانیکه برقدار می شوند اختلاف فاز جریان دو سیم پیچ به گونه ای می گردد که برآیند میدان مغناطیس آن ها در استاتور، میدان مغناطیسی چرخنده بوجود آورده که باعث گردش موتور در جهت این میدان می گردد.

اساس کار موتور های الکتریکی بر اساس دفع (Repulsion) یا القا می باشد. در شکل زیر شماتیک یک موتور الکتریکی DC مشاهده می کنید که بدلیل جریان اعمال شده به آرمیچر قطب های همنام روبروی یکدیگر قرار گرفته و همدیگر را دفع می کنند این دافعه باعث چرخیدن روتور می گردد.

در این مقاله پارسه پمپ در خصوص انواع موتور های الکتریکی تکفاز صحبت می کند:

• موتور های فاز شکسته:

موتور های فاز شکسته بصورت تکفاز تولید شده و با برق 220 ولت کار می کنند بدلیل آنکه سیم پیچ راه انداز و سیم پیچ اصلی 90 درجه اختلاف دارند به فاز شکسته معروف شده اند. در موتور های فاز شکسته مقاومت سیم پیچ کمکی بیشتر از سیم پیچی اصلی و راکتانس سیم پیچی اصلی بیشتر از سیم پیچی کمکی است در نتیجه اختلاف فاز بین ولتاژ و جریان سیم پیچی کمکی کمتر از اختلاف فاز ولتاژ و جریان سیم پیچی اصلی می شود در اینصورت بین جریان دو سیم پیچ اختلاف فاز کمتر از 90 درجه بوجود آمده تا در استارت گشتاور لازم جهت راه اندازی را داشته باشد. روتور آنها از نوع قفس سنجابی بوده و زمانیکه به 0.75 سرعت نامی خود می رسند سیم پیچ راه انداز بوسیله یک کلید گریز از مرکز از مدار خارج می شود. در دمنده ها و فن های کوچک، آسیاب های کوچک و سایر دستگاه هایی که نیاز به گشتار اولیه کم و نیاز به قدرت 20/1 تا ½ اسب بخار نیاز دارند، استفاده می گردد .

• موتورهای خازن دار:

این موتور ها شبیه موتور فاز شکسته بوده با این تفاوت که یک یا چند خازن دارد
سه نوع موتور خازن دار داریم: 1- موتور با خازن راه انداز 2- موتور با خازن دائمی 3- موتور دو خازنی

موتور با خازن راه انداز:

در این نوع موتور یک خازن و یک کلید گریز از مرکز  با سیم پیچی راه انداز سری شده است و خازن باعث می شود که جریان در سیم پیچ راه انداز از سیم پیچ اصلی جلو بیفتد. در موتور های با خازن راه انداز همانند موتور های فاز شکسته زمانیکه سرعت موتور به 0.75 سرعت نامی خود برسد کلید گریز از مرکز خازن و سیم پیچی کمکی را از مدار خارج می کند با این تفاوت که گشتاور استارت در این نوع بالاتر از نوع فاز شکسته می باشد. از این موتور در پمپ ها و دمنده های بزرگ، تسمه نقاله های کوچک و … کاربرد دارند.

موتور با خازن دائمی:

در این نوع موتور خازن و سیم پیچی استارت دائم در مدار هستندو کلید گریز از مرکز وجود ندارد. بدلیل آنکه خازن پیوسته در مدار قرار دارد باید از جنس مرغوب و از نوع روغنی استفاده گردد. دارای جریان استارت پایین بوده به همین جهت زمانیکه چرخه START و STOP بیشتری داشته باشیم مناسبتر است اما گشتاور استارت پایین تری نسبت به موتور با خازن راه انداز دارد. سر و صدای کمتری نسبت به دو مدل قبلی دارند. از کاربردهای آنها میتوان به فن ها، دمنده های با نیاز گشتاور استارت پایین، موتورهای باز کننده درها و … اشاره کرد.

موتور دو خازنی:

این موتور ترکیبی از حالت خازن راه انداز و دائم می باشد گشتاور در این سری از مدل با خازن دائم بیشتر است موتورهای گران تری نسبت به مدل های قبلی می باشد . دارا دو خازن بوده که خازن با ظرفیت بالا برای راه اندازی بوده و زمانیکه موتور به حالت رانینگ می رسد توسط کلید گریز از مرکز از مدار خارج می گردد. از موتور های دو خازنی غالبا در کمپرسورها و زمانیکه نیاز به گشتاور راه اندازی بالا داریم استفاده می شود.

• موتورهای قطب چاکدار:

این نوع موتور فقظ دارای سیم پیچی اصلی بوده و سیم پیچ راه انداز ندارد و به جای آن دارای حلقه های مسی بوده که مانند سیم پیچ استارت عمل می کنند و زمانیکه جریان به موتور قطب چاکدار اعمال می گردد حلقه های مسی یا کوئل ها واقع در چاک یک میدان مغناطیسی ایجاد کرده که با میدان مغناطیسی اصلی اختلاف فاز دارد. این میدان مغناطیسی جریان را به روتور القا کرده و روتور شروع به چرخیدن می کند بعد از آنکه سرعت روتور به اندازه کافی رسید سیم پیچ های اصلی کار را بدست گرفته و موتور به حرکت خود ادامه می دهد. ارزانترین نوع موتور تکفاز می باشند و هزینه تعویض آنها به مراتب پایین تر از تعمیرشان است دارای گشتاور بسیار پایین و تلفات بالایی می باشد و معمولا در مصارف کوچک مانند بادزن ها و دمنده های کوچک خانگی کاربرد دارند.

برای مشاهده کالاها به صفحه محصولات مراجعه نمایید.