همانطور که در مقاله قبلی مطرح کردیم پمپ ها انواع مختلفی دارند و به دو دسته پمپ های جابه جایی مثبت و پمپ های دیافراگمی تقسیم می شوند که در همان مقاله برخی از دسته های پمپ های جابه جایی مثبت را مطرح نمودیم حال در این مقاله به پمپ های چرخشی از جا به جایی مثبت و پمپ های دیافراگمی می پردازیم.
پمپ های چرخشی یا روتاری
از پمپ های پر کاربرد مدل های روتاری می توان به پمپ های اسکرو، پمپ های دنده ای (دنده ای خارجی و داخلی)، پمپ های تیغه ای (Vane) و پمپ های گوشواره ای (Lobe) اشاره کرد.
پمپ اسکرو:
پمپ های اسکرو از پمپ های جابجایی مثبت است که مسیر عبور جریان بصورت محوری می باشد. سیال از درون رزوه های اسکرو که روی یک یا چند روتور قرار گرفته عبور کرده و زمانیکه اسکروها به چرخش در می آیند سیال بصورت محوری جابجا می شود. پمپ های اسکرو محدوده وسیعی از دبی و فشار را تامین کرده و می تواند سیالات با ویسکوزیته های مختلف را در بازه وسیعی پمپاژ کند.
پمپ دنده ای:
پمپ دنده ای به دو دسته دنده ای داخلی و دنده ای خارجی تقسیم می شود. پمپ های دنده ای خارجی دارای دو چرخ دنده بوده که یکی از آن ها به سیستم محرکه و دیگری بصورت هرز گرد می باشد. با چرخش محور و فاصله افتادن بین دنده ها خلا نسبی ایجاد می گرددو باعث ورود سیال به فضای مابین چرخ دنده ها و پوسته می شود و سپس به سمت خروجی رانده می شود. پمپ های دنده ای خارجی از ساده ترین پمپ های روتاری بوده و معمولا بعنوان پمپ های روغن و پمپ های روانکاری در صنایع استفاده می شوند.
پمپ های دنده ای داخلی از یک روتور با دندانه های داخلی که با دندانه های خارجی چرخ دنده درگیر است بهره می برد و می توانند سیالات را در محدوده وسیعی از دما و ویسکوزیته پمپاژ کنند. از پمپ دنده ای داخلی برای پمپاژ نفت، روغن، رزین و … استفاده می کردد.
پمپ تیغه ای (Vane):
پمپ های تیغه ای از جمله پمپ های چرخشی بوده که از یک بدنه و کارتریج تشکیل شده که با حرکت دورانی کارتریج باعث بیرون آمدن پره ها از روتور گردیده و سیال را جابجا می کند زمانیکه ویسکوزیته و فشار کاری بالا باشد از این پمپ ها نباید استفاده کرد.
پمپ های گوشواره ای (Lobe):
عملکرد پمپ های لوب مشابه با پمپ های دنده ای خارجی می باشد با این تفاوت که در این پمپ ها، گوشواره ها یا لوب ها با یگدیگر تماس ندارند و مابین آن ها و پوسته پمپ کمی فاصله وجود دارد تا حد کمی از ذرات جامد هم پمپاژ شوند. از پمپ های لوب میتوان برای انتقال سیالات با ویسکوزیته های بالا و متوسط استفاده کرد.
پمپ های دینامیکی
در پمپ های دینامیکی بر خلاف پمپ های جابجایی مثبت، انتقال انرژی به سیال بصورت مداوم و پیوسته انجام می گردد. پمپ های دینامیکی را به دو نوع گریز از مرکز و پمپ های جریان محوری یا خطی تقسیم بندی می کنند.
پمپ های گریز از مرکز یا سانترفیوژ:
پمپ های سانترفیوژ متشکل از یک محور گردان که یک یا چند پروانه به آن متصل بوده و داخل محفظه پمپ قرار دارند. انتقال سیالات بوسیله نیروی گریز از مرکز ایجاد شده توسط این محور و پروانه صورت می گیرد. پمپ های سانترفیوژ شامل کاربرد های وسیع صنعتی، کشاورزی و خانگی بوده بطوریکه بیش 70 درصد پمپ های مصرفی از نوع سانترفیوژ می باشد. پمپ های گریز از مرکز را بر اساس موارد مختلفی همچون نوع پروانه، نوع سیال پمپاژ شونده، نوع مکش، نوع پوسته، چگونگی قرارگیری محور و تعداد طبقات تقسیم بندی می کنند. یکی از تقسیم بندی های رایج پمپ های سانترفیوژ در نوع انتقال سیالات است که به سه دسته زیر تقسیم می شوند:
الف) پمپ های جریان شعاعی (Radial flow pump): در این پمپ ها فشار توسط نیروی گریز از مرکز ایجاد شده و سیال بصورت شعاعی از پمپ خارج می شود.
ب) پمپ های جریان محوری (Axial flow pump): این پمپ ها که به آن ها پمپ های ملخی هم گفته می شود دارای یک یا چندین پروانه بصورت ملخ بوده که نیروی وارد شده به سیال بیشتر از طریق تیغه ها اعمال می شود از این نوع بیشتر برای دبی های بالاتر استفاده می شود.
پ) پمپ های جریان مختلط (Mixed flow pump): این پمپ ها نیروی وارد شده به سیال را هم از طریق نیروی گریز از مرکز و مقداری هم از طریق تیغه ها اعمال می کند و پمپاژ سیال بصورت محوری و شعاعی صورت می گیرد.
از مزایای پمپ های سانترفیوژ می توان به طراحی ساده، قیمت مناسب، ایجاد فشار یکنواخت، امکان اتصال مستقیم به الکتروموتور ها، هزینه تعمیرات پایین تر، تنوع در جنس پروانه ها و پوسته و … اشاره کرد. معایب پمپ های سانترفیوژ عبارتند از: نیازمند به آب بند های مکانیکی جهت آب بندی هستند، دبی های بسیار بالا را تامین نمی کنند، سیالات با چسبندگی بالا را پمپاژ نمی کنند، پمپ های طبقاتی که فشارهای بالا را ایجاد می کنند گران قیمت هستند.
از پمپ های سانترفیوژ معمولا برای انتقال آب به کار می رود ولی سیالاتی مانند سوخت های رقیق، مواد شیمیایی با لزجت و ویسکوزیته کم و … را نیز با توجه به نوع طراحی پمپاژ می کنند.
پمپ های سانترفیوژ در سیستم های آبرسانی، آتشنشانی، سیستم های تهویه مطبوع، انتقالات سیالات از چاه ها و …، انتقال فاضلاب های خانگی و صنعتی و … کاربرد دارند.
پمپ های محوری یا خطی (Axial):
پمپ های خطی یا محوری معمولا جهت سیرکوله یا گردش آب مورد استفاده قرار می گیرند و سیال در همان راستایی که وارد پمپ می شود از آن خارج می گردد. این پمپ ها معمولا دبی های بالا و ارتفاع های پایین را ایجاد می کنند.
برای مشاهده انواع پمپ ها از برندهای مختلف می توانید به بخش محصولات دسته پمپ ها مراجعه نمایید.
