با گسترش صنعت و افزایش جمعیت و تغییر در سبک زندگی بشر، استفاده از ماشین آلات برای آسایش و رفاه بیشتر انسان ها امری غیر قابل انکار شده است. یکی از مهمترین ماشین هایی که امروزه زندگی انسان ها به آن گره خورده است پمپ ها هستند به گونه ای که اکنون در هر ساختمان، کارگاه و کارخانه ای برای آبرسانی تا صنایع نفت و گاز و پترو شیمی برای جابجایی نفت و … از پمپ ها استفاده می شود.
پمپ به دستگاهی گفته می شود که برای انتقال و جابجایی سیالات از منطقه ای پرفشار به منطقه ای کم فشار یا از ارتفاعی پایین تر به ارتفاعی بالاتر استفاده می شود. پمپ عملیات پمپاژ را بر اساس نیرو و فشاری که به سیال منتقل می کند انجام می دهد که این انتقال قدرت بوسیله یک نیروی خارجی همچون انرژی دستی، موتور های با سوخت های فسیلی، الکتروموتور ها، نیروی بخار و … تامین می گردد.
پمپ ها را بر اساس مکانیزم عملکرد و نحوه انتقال نیرو به سیالات به دو دسته کلی زیر تقسیم می کنند:
پمپ ها را بر اساس مکانیزم عملکرد و نحوه انتقال نیرو به سیالات به دو دسته کلی زیر تقسیم می کنند:
- پمپ های دینامیکی
- پمپ های جابجایی مثبت
البته پمپ های دیگری هم برای مصارف خاص طراحی و ساخته شده است که شامل دو دسته بالا نمی شوند همچون پمپ های مگنتی، پمپ های ساید چنل و … که در مقالات بعدی به بررسی آن ها می پردازیم. در این مقاله تنها به بررسی پمپ های رفت و برگشت جا به جایی مثبت می پردازیم.
پمپ های جابجایی مثبت
در پمپ های جابجایی مثبت، انتقال نیرو به سیال بصورت ناپیوسته یا دوره ای است. در این پمپ ها با کاهش حجم در محفظه پمپ باعث افزایش فشار در سیال شده و با تکرار هر سیکل پمپاژ، باعث انتقال سیال می شود. پمپ های جابجایی مثبت به دو دسته اصلی زیر تقسیم بندی می شوند:
1- پمپ های رفت و برگشتی
2- پمپ های چرخشی یا روتاری
1- پمپ های رفت و برگشتی
2- پمپ های چرخشی یا روتاری
پمپ های رفت و برگشتی:
در پمپ های رفت و برگشتی بعد از انتقال انرژی به میلنگ توسط موتور، میلنگ شروع به چرخش کرده و باعث حرکت رفت و برگشتی پیستون در سیلندر می شود. در هنگام عقب آمدن پیستون مکش در سیلندر ایجاد شده و موجب ورود سیال به محفظه پمپ از طریق شیر ورودی می گردد با حرکت رو به جلوی پیستون و افزایش فشار، سیال از طریق شیر خروجی با فشار خارج می شود. لازم به ذکر است که شیرهای ورودی و خروجی بصورت یک طرفه بوده و شیر ورودی در هنگام مکش و شیر خروجی در هنگام دهش باز می شوند. از معایب این پمپ ها می توان به وابستگی آن ها به شیر یک طرفه در ورودی و خروجی و ایجاد نوسان در سیستم لوله کشی (PULSE) اشاره کرد. و علاوه بر این مورد از پمپ های رفت و برگشتی هنگامیکه فشار بالا و آبدهی کم لازم باشد استفاده می شود.
پمپ های رفت و برگشتی به دسته های زیر تقسیم بندی می شوند:
الف) پمپ پلانجری:
در پمپ های پلانجری، نیرو از موتور به میلنگ سپس میل پیستون و پس از آن به پیستون منتقل می شود و باعث حرکت رفت و برگشتی پیستون می گردد. از پمپ های پلانجری تا فشار 2000 بار هم استفاده می شود که از مزایای این پمپ نسبت به سایر پمپ های جابجایی مثبت می توان نام برد و برای انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا گزینه مناسبی می باشد.
ب) پمپ های پیستونی:
عملکرد پمپ های پیستونی همانند پمپ های پلانجری است فقط محدوه فشار کاری آن ها به مراتب کمتر بوده و تا 150 بار قابلیت استفاده دارند. برای انتقال نفت خام و سیالات مشابه به آن می توان از پمپ پیستونی استفاده کرد.
الف) پمپ پلانجری:
در پمپ های پلانجری، نیرو از موتور به میلنگ سپس میل پیستون و پس از آن به پیستون منتقل می شود و باعث حرکت رفت و برگشتی پیستون می گردد. از پمپ های پلانجری تا فشار 2000 بار هم استفاده می شود که از مزایای این پمپ نسبت به سایر پمپ های جابجایی مثبت می توان نام برد و برای انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا گزینه مناسبی می باشد.
ب) پمپ های پیستونی:
عملکرد پمپ های پیستونی همانند پمپ های پلانجری است فقط محدوه فشار کاری آن ها به مراتب کمتر بوده و تا 150 بار قابلیت استفاده دارند. برای انتقال نفت خام و سیالات مشابه به آن می توان از پمپ پیستونی استفاده کرد.
پ) پمپ دیافراگمی:
در پمپ های دیافراگمی بجای استفاده از پیستون از یک ماده قابل ارتجاع (شبیه به لاستیک) استفاده می شود که با عقب کشیدن دیافراگم، سیال به داخل محفظه پمپ وارد و با جلو رفتن دیافراگم سیال از خروجی محفظه پمپ پمپاژ می شود. پمپ های دیافراگمی را بر اساس تعداد دیافراگم به دیافراگم تکی و دیافراگم دو تایی تقسیم می کنند و از رایج ترین پمپ ها در صنعت نفت، گاز و پترو شیمی هستند. این پمپ ها تا محدوده فشار 200 بار قابلیت کارکرد دارند و بدلیل قدرت نشت بندی بالا برای پمپاژ سیالات شیمیایی سمی، خطرناک و اشتعال پذیر گزینه مناسبی هستند.
پارسه پمپ به دلیل طولانی شدن بخش انواع پمپ آن را چند قسمتی نموده است و در مقالات بعدی به توضیح مدل های دیگر پمپ ( پمپ های چرخشی و انوع پمپ های دینامیکی ) می پردازیم.
برای مشاهده و قیمت انواع پمپ های می توانید به بخش محصولات پمپ مراجعه نمایید.
